Κωστής Παλαμάς - Ανατολή

Ο Κωστής Παλαμάς γεννήθηκε στην Πάτρα στις 13 Ιανουαρίου 1859 από γονείς που κατάγονταν απ' το Μεσολόγγι. Πέθανε στην Αθήνα, στις 27 Φεβρουαρίου του 1943 έπειτα από σοβαρή ασθένεια, λίγες μέρες μετά το θάνατο της συζύγου του (τον οποίο δεν είχε πληροφορηθεί επειδή κι η δική του υγεία ήταν σε κρίσιμη κατάσταση).

Η κηδεία του (Κυριακή 28.02.1943) έμεινε ιστορική, καθώς μπροστά σε έκπληκτους Γερμανούς κατακτητές, χιλιάδες κόσμου τον συνόδευσε στην τελευταία του κατοικία, στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών, ψάλλοντας τον εθνικό ύμνο. Στον επικήδειο εκείνης της μέρας, ο ομότεχνος του Παλαμά, Άγγελος Σικελιανός, διακατεχόμενος από δέος κι απόλυτο σεβασμό, είχε αναφωνήσει: «Ηχήστε Σάλπιγγες... Σ' αυτό το φέρετρο ακουμπάει η Ελλάδα!...»...

Το ποίημα που ακολουθεί το ακούμε και πάλι απ' τη φωνή του μεγάλου Ποιητή...

Ανατολή

Γιαννιώτικα, σμυρνιώτικα, πολίτικα,
μακρόσυρτα τραγούδια ανατολίτικα,
λυπητερά,
πώς η ψυχή μου σέρνεται μαζί σας!
Eίναι χυμένη από τη μουσική σας
και πάει με τα δικά σας τα φτερά.

Σας γέννησε και μέσα σας μιλάει
και βογγάει και βαριά μοσκοβολάει
μια μάνα. Καίει το λάγνο της φιλί,
κι είναι της Mοίρας λάτρισσα και τρέμει,
ψυχή όλη σάρκα, σκλάβα σε χαρέμι,
η λαγγεμένη Aνατολή.

Mέσα σας κλαίει το μαύρο φτωχολόι,
κι όλα σας, και η χαρά σας, μοιρολόι
πικρό κι αργό.
Μαύρος, φτωχός και σκλάβος κι ακαμάτης,
στενόκαρδος, αδούλευτος, διαβάτης
μ' εσάς κι εγώ.

Στο γιαλό που του φύγαν τα καΐκια,
και του μείναν τα κρίνα και τα φύκια,
στ' όνειρο του πελάου και τ' ουρανού,
άνεργη τη ζωή να ζούσα κι έρμη,
βουβός, χωρίς καμιάς φροντίδας θέρμη,
με τόσο νου,

όσος φτάνει σα δέντρο για να στέκω
και καπνιστής με τον καπνό να πλέκω
δαχτυλιδάκια γαλανά.
Και κάποτε το στόμα να σαλεύω
κι απάνω του να ξαναζωντανεύω
τον καημό που βαριά σάς τυραννά

κι όλο αρχίζει, γυρίζει, δεν τελειώνει.
Kαι μια φυλή ζει μέσα σας και λυώνει
και μια ζωή δεμένη σπαρταρά,
γιαννιώτικα, σμυρνιώτικα, πολίτικα,
μακρόσυρτα τραγούδια ανατολίτικα,
λυπητερά.